پارودی

پارودی(نقیضه)

پارودی (parodie)که برخی آن را نقیضه و برخی نظیره ی طنزآمیز ترجمه کرده اند،شعری است که به تقلید شعر دیگر گفته شده و مبتنی بر طنز و هزل است ودر حقیقت اثر دومی اثر اولی را به سخره گرفته است.در سده ی بیستم نقیضه نظر های موافق بسیاری را به خود جلب کرد.

هر نوع اقتباس از سبک های هنری پیشین را می توان نقیضه داتست.اما نقیضه در معنای خاص عبارتست از:به کار بردن آگاهانه،آیرونیک و کنایه آمیز از یک الگوی هنری دیگر.

پارودی معمولا در عالم شعر است اما می تواند در نثر هم باشد.پارودی،تقلید طنزآمیز از نمونه های معروف ادبی است زیرا اگر خواننده شعر. اصلی را در نظر نداشته باشد از پارودی لذت نمی برد.

۱)به نمونه ای از پارودی توجه کنید:ملک الشعرای بهار در شعر معروف دماوند می گوید:

ای دیو سپید پای در بند

ای گنبد گیتی ای دماوند

از سیم به سر یکی کله خود

زآهن به میان یکی کمربند

صادق هدایت در پارودی خود می گوید:

ای صاف و سفید کله ی قند

افراشته همچو کوه الوند

از کاغذ آبیت کله خود

وزنخ به میان یکی کمربند

در این شعر شاعر نظر لفظ با تغییر کلمات اثر اصلی را به شکل فکاهی در می آورد.

نقیضه در مصطلحات ادب غربی، معادل Parody است و آن زمانی است که فرم حفظ شود و معنی دگرگونه گردد اما اگر معنی حفظ شود و صورت را عوض کنند، بدان تراوستی Travestie می‌گویند.

نقیضه‌پردازی معمولاً به قصد انتقاد از اثر اصلی و تمسخر آن یا استهزای صاحب اثر نوشته می‌شود و یا وسیله‌ای است برای بیان مسائل انتقادی و طنز‌آمیز بی‌آنکه هدف آن، تمسخر و تحقیر اثر اصلی باشد. همچنین‌گاه هدف از آن‌ها تنها تفریح و تفنن است. رایج‌ترین نوع نقیضه‌‌ همان است که شاعر دیگری شعر یا نقد شاعری را نقیضه گوید اگرچه گاهی برخی شاعران یکی از اشعار جدی خویش را نقیضه گفته‌اند.

در نقیضه‌نویسی به‌طور معمول، سه روش به کار می‌رود:

«۱- نقیضه از نظر لفظ؛ یعنی با تغییر دادن کلمات، اثر اصلی را به شکلی عوامانه و فکاهی درمی‌آورند. بهترین نمونه این نوع نقیضه، ‌ عزل‌هایی است که شیخ بسحاق اطعمه با به کار بردن اصطلاحات مربوط به خوراکی‌ها و نظام قاری یزدی با به کار‌گیری اسامی لباس‌ها و جامعه‌ها، به شیوه غزل‌های سعدی و حافظ سروده‌اند.

۲- نقیضه از نظر سبک و شیوه بیان؛ که در آن روش نگارش یا شیوه خاص شاعران یا نویسندگان مشخص برای بیان موضوعی مضحک و خنده‌دار انتخاب می‌شود. برای نمونه می‌توان از کتاب التفاصیل نوشته فریدون توللی نام برد که نقیضه‌ای است بر نثر مصنوع گذشتگان.

۳- از نظر درونمایه که محتوای یک اثر به شکل طنزآمیز بازسازی می‌شود. در این نوع،‌گاه آفریدن اثری طنزآمیز مورد نظر است. کتاب اخلاق الاشراف نوشته عبید زاکانی که نقیضه‌ای است